Pierwsze sukcesy jako poeta

Życie

Sztuka teatralna "Cesarz Birmy albo uratowany ogony"

Grünberger Wochenblatt vom 23. März 1880

Młody Paul Petras uwielbia teatr: kiedy uczniowie Friedrich Wilhelms Realschule w Grünbergu ćwiczą komedię baletową Moliera "Obywatel jako szlachcic", Paul wciela się w rolę czeladnika krawieckiego i pożycza pasujące buty z dziobem od rodziny Liebigów - z braku własnych. 20 marca 1880 r. sztuka zostaje wystawiona w Künzelschen Lokal i "przyjęta z aplauzem". Notatka pochwalna pojawia się również w gazecie.

Paul czerpie przyjemność z teatru i rozpoczyna własny projekt teatralny, który omawia z przyjaciółmi z Primy. Tytuł: "Skradziony ogony". Pierwszy akt jest gotowy na początku czerwca. Ale jego przyjaciel Reich nie pochwala jego śmiałej pracy. Komentarz: "Brak motywu!" Jego przyjaciel Paul Fischer również kręci głową, nie podoba mu się zwłaszcza banalne zakończenie. Wszyscy inni uważają, że dzieło młodego Petrasa jest całkiem dobre: "rodzaj sztuki o baronie rabusiu".

Grünberger Wochenblatt vom 24. Juni 1880

Paul bierze sobie jednak do serca recenzje i opinie przyjaciół i "przepisuje sztukę". Poprawiona wersja jest odczytywana w klasie i wreszcie, po kilku próbach (reżyseruje przyjaciel Hoffmann), "premierowana" przed dużą publicznością - w tym gronem pedagogicznym - 22 czerwca w ramach corocznej wycieczki szkolnej... Zmieniony tytuł: "Cesarz Birmy lub uratowany ogony!" (zobacz raport w "Grünberger Wochenblatt" z 23 czerwca 18880 r.).

W swojej sztuce Paul sam wciela się w rolę sukiennika Schwantsöchela i karykaturuje sukienników z Grünbergu w dialekcie Grünberg! Nawet nauczyciele są zaskoczeni... Przedstawienie kończy się wielkim aplauzem (Paul, który wygłasza przemówienie z podziękowaniami dla wszystkich aktorów i zaangażowanej szkoły, zauważa: "Ogromny sukces komedii!"). Uroczysty wieczór kończy się ogólną wesołością i balem. Czapka ucznia Paula zostaje udekorowana liśćmi dębu przez popularną Fräulein Loh von Prietz jako specjalny zaszczyt dla młodego poety....

Wykład z okazji Dnia Sedanu: Nagroda za wiersz Paula Petrasa o ukończeniu budowy katedry w Kolonii

Budynek katedry w Kolonii w 1855 roku - monachijskie Stadmusium - fotografia na solonym papierze

Zdjęcie: Johannes Franciscus Michiels

Paul Petras

W połowie sierpnia 1880 r. - szkoła znów się rozpoczęła - uczniowie szkół podstawowych zostali poproszeni o przygotowanie przemówienia na Dzień Sedanu 2 września lub napisanie patriotycznego wiersza z okazji ukończenia budowy katedry w Kolonii* w tym szczególnym dniu. Za najlepszy wkład przewidziana jest oficjalna nagroda, nagroda honorowa.

Wykuwanie wersów w nocy

Paul postanowił podjąć się obu zadań. Zaczyna od szkiców wersów do ukończenia katedry w Kolonii, swojego "poematu o katedrze w Kolonii", który sam parodiuje wierszem "Kelner Dohm"... Jego przemówienie w Sedanie ma wygłosić jego przyjaciel Paul Lode, a Paul nawet zasypia w nocy podczas pisania wiersza.

26 sierpnia nadszedł czas: Paul wygłasza trzy wersje wiersza "Kölner Dom". Dyrektor Fritsche komentuje trzeźwo: "Nr 1 jest za długi, nr 2 za krótki, nr 3 rymowana proza!". Ale dwa dni później gimnazjum zdecydowało na korzyść poetyckiego wkładu Paula w festiwal. Radosna notatka w jego dzienniku: "Otrzymuję pierwszą nagrodę za mój nagrodzony wiersz. Nr 1 - zbyt długi - musi zostać skrócony". Jego przyjaciel Georg Reich, który również starał się wygłosić przemówienie, otrzymał nagrodę za przemówienie, ale musiał "wpleść" fragmenty przemówienia Lode. Zarówno Reich, jak i Petras podzielili się nagrodą pieniężną, dzięki czemu każdy z nich otrzymał 10 marek - jak złotą monetę! - otrzyma.

Wykład w ogonach

Dyrektor Fritsche nalega jednak, by Paul wyrecytował wiersz na pamięć w Dniu Sedana ("co jest dla mnie trudne"). Pożycza Paulowi białe rękawiczki na recital i żąda, aby Paul wykonał wiersz we fraku. Młody poeta wciąż się jednak waha - ale jego przyjaciele Wennrich, Reich i Mannigel radzą: "Ogony! Ogony!"

W Dniu Sedana nadszedł czas. Jednak podczas recytacji wiersza Paul natychmiast się zacina, dyrektor szkoły podpowiada, a całe ciało Paula drży. Po ceremonii idzie na drinka ze swoim przyjacielem Reichem... Po południu jest muzyka i tańce, a wieczorem przyjęcie u Fülleborna w ogrodzie towarzyskim z "Wiwatami dla poety" Paula.

Gimnazjum złożyło hołd wierszom Paula w "Programie Szkoły Grünberg" na Wielkanoc 1881 r. na stronie 12:

"Obchodziliśmy Dzień Sedanu 1880 rano z lest actus, podczas którego Petras, starszy uczeń, recytował wiersz, który sam napisał na temat budowy katedry w Kolonii, którą przedstawił jako symbol niemieckiej jedności osiągniętej 2 września. Z okazji tego dnia przyznano nagrody za najlepszy wiersz i najlepsze przemówienie; Petras otrzymał tę drugą, a uczeń gimnazjum Reich drugą. Po południu szkoła zorganizowała koncert wokalno-instrumentalny w ogrodzie Künzela, który cieszył się dużym zainteresowaniem".

* Ukończenie budowy katedry w Kolonii zostało uczczone 15 października 1880 r. świętem, które Wilhelm I wykorzystał do publicznej reprezentacji i jako element kształtujący tożsamość imperium, które zostało założone dziewięć lat wcześniej.

Der Kölner Dom - von Paul Petras

(gedichtet und preisgekrönt am 2. September 1880)

Habt ihr gehört die Kunde, die uns der Rhein gesandt,
Die froh von Mund zu Munde durchklingt das deutsche Land?
Verwirklicht sind die Träume von längst vergangener Zeit:
Vollendet sind die Räume des Kölner Domes hoch und weit.

Wie ragt er nun so mächtig auf zu des Himmels Höhn!
Ein Zauberwerk, so prächtig, wie prangt er stolz und schön.
Hoch über alle Thürme von Menschenhand gethürmt,
Ragt er ins Reich der Stürme, ein Wunder, das nach oben stürmt.

Doch ward er nicht von Geistern gezaubert in den Sand,
Von wunderschnellen Meistern aus altem Fabelland -
Nein, erst nach langen Mühen sollt' er vollendet sein! -
Was sah sein Bau erblühen und welken hin am deutschen Rhein!

Als man die erste Quader gefügt zu seinem Bau,
Da scholl's von blut'gem Hader in jedem deutschen Gau.
"Hie Welf!" "Hie Gibelline!" Nach Welschland gings hinaub,
Wo mancher deutsche Hüne für seinen Kaiser sank ins Grab.

Seitdem der Kaiser ferne Lust nur an Welschland fand,
Da sanken deine Sterne, du deutsches Vaterland!
Wilhelm von Holland sollte des Reiches Macht erneun,
Doch ach, zertrümmert rollte sie tiefer in den Staub hinein!

Und wie das Reich verfallen durch wilden Bruderstreit
Verfielen auch die Hallen, die Konrad * einst geweiht.
Zerbröckelnd sah die Mauer zum alten Strom hinab
Ein Denkmal düstrer Trauer an unsrer deutschen Freiheit Grab.

Doch wie durch mächtige Wolke zuletzt die Sonne bricht,
Kam endlich unserm Volke der Freiheit neues Licht.
Da riefen alle Enden: Lasst uns am deutschen Rhein
Den deutschen Dom vollenden, er soll der Eintracht Tempel sein.

Noch einmal aber zogen des Krieges Stürm' herauf
Und blutige Blitze flogen entlang des Rheines Lauf.
Doch als der Feind vernichtet in Sedans schwerem Streit,
Ward neu das Reich errichtet, ein Reich der Kraft und Einigkeit.

Und aus Ruinen stiegen Portal und Thurm und Chor
Wie Deutschland nach den Siegen gewaltig stolz empor:
Was einst ward unternommen zu König Wilhelms Zeit,
Das ist zu Ende kommen durch Kaiser Wilhelms Herrlichkeit.

Denn kaum steht neugegründet das Reich zehn Jahre lang,
Da wir uns heut verkündet vom Rhein der frohe Klang:
Nach alter Meister Planen vollendet steht der Dom,
Das wehen heut die Fahnen vom Thurm herab zum deutschen Strom.
-----------
* Konrad von Hochstaden

Foto: Titelblatt einer Mappe: "Historischer Festzug veranstaltet bei der Feier der Vollendung des Kölner Doms am 16. Oktober 1880" - (C) Deutsches Historisches Museum, Berlin

Das Ende des Dombaus wurde am 15. Oktober 1880 mit einem Fest gefeiert, das Wilhelm I. zur öffentlichen Repräsentation und als identitätsstiftendes Element des neun Jahre zuvor gegründeten Reiches nutzte. Damals waren die Spitzen des Domes allerdings noch eingerüstet, was auf den zahlreichen Postkarten geflissentlich retuschiert wurde. Einen Tag später, am 16. Oktober 1880 fand ein legendärer historischer Umzug statt, der in zahlreichen Stichen überliefert ist.